در یک آب شیرین کن RO یکی از عوامل مهم بهره برداری، انتخاب زمان مناسب شستشوی شیمیایی دستگاه RO می باشد. معمولا با کارکرد دستگاه ROبه مرور رسوبات به صورت یک لایه ای بر روی سطح غشا تجمع پیدا کرده و باعث کاهش سطح عبوری غشا و بالطبع کاهش میزان جریان آب تولید می باشد. به این حالت فولینگ RO گویند. معمولا با بررسی پارامترهای روزانه ای که توسط اپراتور از وضعیت دستگاه ثبت شده است می توان به زمان مناسب شستشو دست یافت. سه پارامتر مهم برای تشخیص وضعیت فولینگ عبارت است از فشار جریان ورودی ممبران، میزان آب تولید و TDS آب تولید. در زمان فولینگ معمولا جریان آب خروجی از دستگاه کم شده و فشار پمپ ورودی نیز بالا می رود. با شستشوی شیمیایی مناسب و به موقع می توان میزان جریان آب تولید را به حالت استاندارد اولیه باز گرداند.
شستشوی شیمیایی رسوبات آهن از روی ممبران ها
یکی از مشکلات شایع گرفتگی ممبران ها تشکیل رسوبات آهن بر روی سطح ممبران ها می باشد. آهن به دو شکل ۲ ظرفیتی (آهن فرو) و سه ظرفیتی (آهن فریک) در آب ورودی موجود می باشد. آهن فرو معمولا در آب های بسیار قلیایی موجود می باشد. آهن فریک ناپایدار بوده و تمایل زیادی به اکسید شدن دارد. معمولا بخشی از آهن فریک در فیلترهای شنی و کربنی و مفیلتر کارتریج قبل از ممبران های RO گرفتار و حذف می شود. در صورتی که حجم آهن ورودی بالا باشد بخشی از آهن فریک می تواند بر روی ممبران ها ترسیب شود. در این حالت یک توده لجنی قرمز رنگی بر روی ممبران ها تشکیل می گردد. این توده می تواند باعث گرفتگی شدید ممبران ها و کاهش آب تولید شود. در صورتی که میزان غلظت آهن آب ورودی به دستگاه RO بیشتر از ۰.۵ میلی گرم بر لیتر باشد حتما می بایست توسط طراح واحدی جهت حذف آهن در نظر گرفته شود. استفاده از روش های هوادهی، کلرزنی، ازن زنی می تواند باعث اکسید شدن آهن شود. اگر آهن بر روی سطح ممبران ها به صورت اکسید آهن تبدیل گردد جداسازی آن بسیار سخت بوده و باعث کاهش دایمی ظرفیت ممبران ها شود.
از نظر وضعیت محلول بودن آهن نیز باید توجه داشت در PH های کمتر از ۵ معمولا اهن به صورت محلول در آب وجود دارد و در PH های خنثی و قلیایی به صورت نامحلول درآمده و ترسیب می شود. بنابراین اسیدی کردن جریان آب خوراک می تواند تا حدی از ترسیب بیش از اندازه آهن بر روی ممبران ها بکاهد.
جهت شستشوی رسوبات آهن از روی سطح RO بهترین گزینه استفاده از محلول حاوی یک احیا کننده قوی مانند بی سولفیت سدیم می باشد که ضمن تبدیل آهن سه ظرفیتی (فریک) به آهن دو ظرفیتی (آهن فرو) بتواند ممبران ها را شستشو دهد. این واکنش در PHحدود ۳.۵ بهترین بازدهی را می تواند داشته باشد.
شستشوی شیمیایی رسوبات سیلیکا از روی ممبران ها
سیلیکا به شکل های نمک های سیلیکا یا سیلیکای کولوییدی در آب خوراک موجود می باشد. سیلیکات های نمکی معمولا دراثر عبور آب از خاک های سیلیسی وارد جریان خوراک می شود. بخشی از از این نوع سیلیکات ها می تواند توسط فیلترهای پیش تصفیه قبل ممبران ROحذف گردد. باید توجه کرد در شروع راه اندازی فیلترهای شنی، به علت آلوده بودن سیلیس ها، امکان ورود سیلیس به ممبران وجود دارد بنابراین می بایست فیلترهای شنی و کربنی در زمان راه اندازی به دقت شستشو داده شوند. در صورتی که رسوبات سیلیکا بر روی سطح غشا تجمع پیدا کنند با یک باز قوی می توان سطح ممبران را شستشو داد. سیلیکات محلول در روی سطح غشا می تواند باعث تجمع زیاد و فوق اشباع شده و تولید کمپلکس های کلوییدی سیلیکاتی در روی سطح غشا شوند که این کمپلکس ها باعث گرفتگی شدید ممبران ها می شوند. فولینگ RO دراثر سیلیکا از نوع بدترین و مخربترین نوع فولینگها حساب می شود. اگر آب خوراک حاوی مقادیر بالای سیلیکات باشد ممبران RO سریع دچار فولینگ شده و جریان تولید نیز کاهش می یابد. برای شستشوی شیمیایی RO در این حالت ابتدا اسید شویی انجام می پذیرد و سپس در صورت عدم دریافت نتیجه مطلوب بامحلول ۴٪ آمونیوم بی فلوراید شستشو را انجام می دهیم. در حین استفاده از مواد شیمیایی و بخصوص محلول آمونیوم بی فلوراید می بایست توجه داشت که حتما نکات ایمنی را به طور کامل رعایت نمایید.