در یک آب شیرین کن RO یکی از عوامل مهم بهره برداری، انتخاب زمان مناسب شستشوی شیمیایی دستگاه RO می باشد. معمولا با کارکرد دستگاه ROبه مرور رسوبات به صورت یک لایه ای بر روی سطح غشا تجمع پیدا کرده و باعث کاهش سطح عبوری غشا و بالطبع کاهش میزان جریان آب تولید می باشد. به این حالت فولینگ RO گویند. معمولا با بررسی پارامترهای روزانه ای که توسط اپراتور از وضعیت دستگاه ثبت شده است می توان به زمان مناسب شستشو دست یافت. سه پارامتر مهم برای تشخیص وضعیت فولینگ عبارت است از فشار جریان ورودی ممبران، میزان آب تولید و TDS آب تولید. در زمان فولینگ معمولا جریان آب خروجی از دستگاه کم شده و فشار پمپ ورودی نیز بالا می رود. با شستشوی شیمیایی مناسب و به موقع می توان میزان جریان آب تولید را به حالت استاندارد اولیه باز گرداند.
در مقاله قبل با چهار نوع رسوب متداول در سیستم های RO آشنا شدیم که شامل موارد زیر بودند:
- رسوب کربنات
- رسوب سولفات
- رسوب آهن
- رسوب سیلیکا
- رسوب مواد ارگانیک
- رسوب مواد بیولوژیکی
رسوبات کربنات بر روی ممبران RO
آب ها منبع غنی از یونهای کربنات و بی کربنات می باشند. این ماده که به عنوان سختی آب نیز معروف می باشد یکی از متداولترین عامل فولینگ RO شناخته می شود این ماده با ترسیب روی سطح ممبران باعث کاهش جریان آب تولید و افزایش غلظت نمک درآن و از طرفی باعث هیدورلیز غشا و کاهش عمر آن می شود. افزایش میزان عبور نمک از ممبران و بالطبع بالا رفتن TDS آب تولید به علت توانایی کربنات کلسیم در انجام یک واکنش تعادلی با آب می باشد. در آب هایی که سختی آب ورودی بالاست با کاهش PH و اسیدی کردن جریان آب ورودی می توان تا حدودی از تشکیل رسوبات کربنات کلسیم بر روی ممبران های ROکاست. در زمان شستشوی شیمیایی نیز می بایست با یک اسید قوی نمک های کربنات کلسیم را از روی سطح ممبران RO پاک کرد.
رسوبات سولفات روی سطح غشا
تشکیل رسوبات سولفات نیز یکی از مشکلات فولینگ ممبران های RO می باشد. رسوبات سولفات برخلاف رسوبات کلسیم تاثیر کمی روی افزایش میزان TDS آب تولید دارند. این رسوبات بیشتر بصورت رسوبات سولفات کلسیم، سولفات باریم و سولفات استرانسیوم می تواند تشکیل شود. رسوبات نمکهای سولفاته را محلول بالای غلظت کربنات و ماده شیمیایی اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA) برطرف نمود. در زمان شستشو نمک محلول کربنات که به صورت بی کربنات بوده جایگرین نمک سولفات می شود. این نوع اسید برای شستشوی رسوبات استرانسیم نیز مفید می باشد. نکته مهمی که باید توجه داشته باشیم این است که رسوبات سولفات باریم به شدت برای ممبران ها خطرناک بوده و با اسید شویی نیز از بین نمی رود و در صورت بالا بودن میزان ترسیب، می بایست ممبران ها را تعویض کرد.